مادر شدن، یکی از لذت بخش‌ترین اتفاقات در زندگی هر خانمی است. اما این اتفاق لذت بخش گاهی با مشکلاتی همراه است. یکی از این مشکلات، افسردگی پس از زایمان است که در بدو ورود نوزاد به درون خانواده خود را نشان می‌دهد. افسردگی پس از زایمان، معمولا دو هفته تا یک ماه بعد از زایمان با یک سری علائم شبیه به افسردگی شروع می‌شود. از آن جایی که رابطه مادر و کودک از همان ابتدای تولد بسیار مهم است، لازم است که این مشکل از همان ابتدا شناسایی شود تا به این رابطه خللی وارد نشود.

افسردگی پس از زایمان چه علائمی دارد؟

بیشتر خانم‌ها بعد از دوران بارداری، به خصوص در چند هفته بعد از زایمان علائمی از غمگینی و ناراحتی را تجربه می‌کنند. ممکن است در دوره‌هایی احساس دلتنگی داشته باشند و بخواهند گریه کنند. این علائم در ابتدای تولد نوزاد تا حدی طبیعی است اما اگر بیش از چند هفته طول بکشد و حالت‌های غمگینی و دلتنگی شدت بیشتری پیدا کنند، نشانه افسردگی پس از زایمان هستند.

افسردگی پس از زایمان، چند علامت اختصاصی دیگر نیز دارد.

• اضطراب و نگرانی

حالت‌های غمگینی و ناراحتی معمولا با حس اضطراب نیز همراه است. خانمی که دچار افسردگی پس از زایمان شده است به شدت نگران این است که آیا از پس وظایف محوله بر می‌آید یا خیر؟ آیا می‌تواند به خوبی از نوزاد خود مراقبت کند یا خیر؟

• احساس گناه و عذاب وجدان

بعضی از مادران به شدت احساس گناه دارند. معمولا فکر می‌کنند که مادر خوبی برای نوزاد خود نیستند و از اینکه دچار غمگینی و افسردگی شده‌اند، شرمسار هستند. حتی از اینکه از وجود نوزاد خود لذت نمی‌برند دچار عذاب وجدان می‌شوند.

• افکار هذیانی

در مواردی، افسردگی پس از زایمان با یک سری ویژگی‌های روان‌پریشانه همراه است. مثلا مادر فکر می‌کند که نوزادش یک موجود شیطانی است یا اینکه تمایل دارد به او آسیب بزند و نوزاد خود را از بین ببرد. توجه داشته باشید که این حالت یک اورژانس روانپزشکی است و در صورت بروز چنین حالتی مادر سریعا باید به بیمارستان منتقل شود و نباید با نوزاد خود تنها باشد. البته این حالت خیلی رایج نیست و تمام مادرانی که دچار افسردگی پس از زایمان می‌شوند، این افکار را تجربه نمی‌کنند.

---

مقاله پیشنهادی « اختلال دوقطبی چیست؟ علائم و روش‌های درمان »

---

علت ابتلا به افسردگی پس از زایمان چیست؟

افسردگی پس از زایمان، علت‌های متعددی دارد. از دلایل زیستی گرفته تا عوامل روانشناختی.

• تغییرات هورمونی

معمولا بعد از زایمان، مادر با تغییرات هورمونی زیادی رو به رو می‌شود. این تغییرات باعث برخی نوسانات روحی در مادران می‌شود. برخی از مادران هم ممکن است به لحاظ ژنتیکی استعداد ابتلا به این نوع افسردگی را داشته باشند. و حتی گزارش کنند که مادر یا خواهر آن‌ها نیز تجربه افسردگی پس از زایمان را داشته است.

• آشفتگی در برنامه روزانه

ورود یک عضو جدید به خانواده، در عین لذت‌بخش بودن بسیار استرس‌زا نیز هست. مراقبت از نوزاد چالش‌هایی را برای خانواده و به خصوص برای مادر ایجاد می‌کند. برنامه روزانه مادر به شدت تحت تاثیر نوزاد قرار گرفته و حداقل برای مدتی محدود مادر باید برنامه‌های خود را با عادات نوزاداش تنظیم کند. این بهم ریختگی و آشفتگی می‌تواند به مادر حس ناتوانی و عدم کنترل دهد، در نتیجه مادر دچار افسردگی می‌شود.

بهترین راهکارهای درمانی برای غلبه بر افسردگی پس از زایمان

اگرچه افسردگی پس از زایمان، حالت رنج‌آوری برای مادران است اما در صورت اقدام به موقع قابل درمان است و مادر افسرده نیز می‌تواند همچون سایر مادران از وجود نوزاد خود لذت ببرد.

• وضعیت خود را بپذیرید.

بسیاری از مادران، از اینکه افسرده هستند احساس شرمساری می‌کنند. به افسردگی خود مانند یک بیماری نگاه کنید. هر فردی ممکن است بیمار شود. شما مسئول بروز افسردگی خود نیستید اما می‌توانید به خود کمک کنید تا این حالت بهبود پیدا کند. به جای سرزنش خود، سعی کنید جنبه‌های مختلف بیماری خود را بشناسید و به دنبال تغییر باشید. امیدوار باشید و مطمئن باشید که حالت‌های روحی شما می‌تواند بهبود پیدا کند.

• با احساسات خود رو راست باشید.

از اینکه نسبت به نوزاد خود هیج حسی ندارید خجالت نکشید. شما افسرده هستید و این احساسات ناشی از افسردگی است. این احساسات را یک حالت گذرا و موقت در نظر بگیرید. همچون موجی که در حال آمدن است و به زودی فرو می‌نشیند. احساس خود را سرکوب نکنید. سرکوب احساسات باعث می‌شود تا فشار زیادی را تجربه کنید. در مورد احساسات خود صحبت کنید. اگر نگران قضاوت دیگران هستید می‌توانید از مشاوره آنلاین کمک بگیرید. مشاوره آنلاین به شما کمک می‌کند تا احساسات خود را بهتر بشناسید، آن‌ها را مطرح کنید و راجع به جنبه‌های مختلف آن صحبت کنید.

رزرو نوبت مشاوره آنلاین

• افکار مخرب خود را شناسایی کنید.

 بسیاری از مواقع، افسردگی پس از زایمان با افکار مخربی همراه است. مادران معمولا کفایت و شایستگی خود را زیر سوال می‌برند و معتقد هستند که مادر خوبی برای نوزاد خود نیستند.  این افکار افسردگی مادر را تشدید کرده و روند بهبودی را مختل می‌کند. مشاور آنلاین می‌تواند به مادران در شناسایی و ارزیابی این افکار کمک کند. مادر به کمک مشاور آنلاین ریشه این افکار را شناسایی می‌کند و راهکارهایی برای مقابله با آن‌ها را می‌آموزد. مثلا بعضی از مادران به شدت کمال‌طلب هستند و معتقدند که باید مادر خیلی ایده‌آلی برای فرزند خود باشند یا برخی دیگر به دلیل تغییرات ناشی از تولد نوزاد، به شدت مضطرب هستند. در همه این موارد مشاور به مادر کمک می‌کند تا با این افکار مخرب مقابله کرده و بتواند رفتارهای مقابله‌ای موثرتری را جایگزین کند.